hiệu quả từ nguồn vốn ngân hàng CSXH huyện
Không chỉ hỗ trợ hộ nghèo, hộ gia đình chính sách để tạo dựng sinh kế, các chương trình tín dụng ưu đãi do Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk thực hiện còn giúp đồng bào Mnông bảo tồn, phát huy nghề làm gốm cổ - một nghề truyền thống nổi tiếng từ lâu đời.
Độc đáo nghề từ đất
Yang Tao nơi đây đất đai khá trù phú nhưng quan trọng là dọc sâu các bãi bồi luôn có các vỉa đất sét dẻo mịn. Đây là nguồn nguyên liệu dồi dào để người M'nông dùng làm gốm, đất sét được người M'nông đem về dùng chày giã cho đến khi các thớ đất trộn đều, kết dính vào nhau. Tiếp đến, khối đất sét sau khi giã được kéo đều thành từng sợi thuôn dài như sợi chão, đường kính to nhỏ tùy theo sản phẩm định làm. Những “sợi chão đất” đó sẽ được cuộn hoặc xếp lại từ thấp lên cao theo hình dạng sản phẩm.
Lãnh đạo Chi nhánh NHCSXH tỉnh Đắk Lắk thăm mô hình làm gồm của gia đình chị H Hệ Bkrông
Khác với cách làm gốm ở các vùng miền, người M'nông không dùng bàn xoay mà để đất nhuyễn trên đôn gỗ có chiều cao khoảng 70 cm, người làm gốm di chuyển quanh đế. Sau đó, người làm gốm sử dụng thanh tre vót mỏng để tạo hình, dùng miếng vải ướt để làm nhẵn sản phẩm, rồi phơi sản phẩm đến độ khô nhất định, nghệ nhân mới dùng que vẽ hoa văn, họa tiết, lấy hòn đá cuội chà bề mặt cho bóng, rồi tiếp tục phơi khô trong bóng râm.
Các sản phẩm gốm được xếp trên đống củi khô, rồi đốt lửa nung gốm đến khi tất cả đỏ rực. Khác với các làng làm gốm khác, người M’nông nung gốm lộ thiên chứ không sử dụng lò nung, thời gian nung khoảng từ 1-2 giờ, tùy thuộc vào số lượng sản phẩm. Khi thấy sản phẩm chín ngã màu, người làm gốm sẽ rắc trấu lên trên – đây là công đoạn quan trọng để tạo màu đen bóng đặc trưng riêng có của sản phẩm gốm M’nông ở xã Yang Tao.
Vốn chính sách - nguồn lực giữ “lửa” nghề
Để bảo tồn nét văn hóa truyền thống này, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH,TT-DL) vừa có Quyết định số 3991/QĐ-BVHTTDL về việc công bố danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề làm gốm của người M’nông ở xã Yang Tao, huyện Lắk.
Một trong những hỗ trợ đắc lực trong bảo tồn, phát triển nghề gốm người Mnông phải kể đến chính sách tín dụng ưu đãi mà NHCSXH huyện Lắk đang thực hiện. Nhờ nguồn vốn vay này, nhiều bà con đồng bào Mnông ở buôn Dơng Păk không chỉ thoát nghèo, sống được bằng nghề truyền thống mà còn bảo tồn được giá trị văn hóa đã có từ trăm năm trước.
Hộ vay H Hệ Bkrông tại buôn Dơng Bắk, xã Yang Tao, huyện Lắk gắn bó với nghề gốm là một điển hình. Bà chia sẻ, cho dù hiện nay thế hệ trẻ nhiều người không còn mặn mà với nghề làm gốm nhưng trong mỗi gia đình người M’nông đều truyền nghề lại cho một thành viên để lưu truyền lại nét văn hóa cho thế hệ kế tiếp. Mặc dù nghề gốm chưa mang lại thu nhập để cải thiện cuộc sống tốt hơn, nhưng đó là niềm vui, niềm tự hào của người M'nông.
Hiện nay bà H Hệ Bkrông được NHCSXH huyện Lắk cho vay số tiền 100 triệu đồng. Nhờ thế, bà có cơ hội phát triển nghề, cải thiện cuộc sống và có thêm động lực truyền lửa nghề cho thế hệ sau”.
